Chłodne uroki zimy, czyli jak zadbać o siebie po urazie.
Sprawdź dlaczego postepowanie po urazie jest takie ważne!
Doznałeś urazu narządu ruchu? Jesteś po wizycie na SOR, gdzie wykluczono uszkodzenia wymagające interwencji lekarza? Jedynym zaleceniem, jakie dostałaś/dostałeś jest odpoczynek? Nic bardziej mylnego! Przeczytaj jak sobie pomóc w pierwszych dobach po urazie.
W tym wpisie chcemy przedstawić ogólne zasady postępowania po urazach, które możesz wdrożyć przed wizytą u fizjoterapeuty.
Protokół, który prezentujemy można zapamiętać dzięki chwytliwemu akronimowi – PEACE&LOVE – bo właśnie podjęcie działań ze spokojem i miłością dla uszkodzonych tkanek pozytywnie wpłynie na proces regeneracji. Poznanie tych zasad umożliwi zrozumienie, na czym polega proces gojenia i w jaki sposób możemy go wspomagać, nie pogarszając sytuacji.
Mając większą wiedzę na temat tego, co można robić, jesteśmy mniej zmartwieni swoim stanem, co również jest bardzo ważne w kontekście powrotu do zdrowia. Wspomniane postępowanie wyróżnia się wśród innych propozycji dużo szerszym spojrzeniem na uraz. Zaznaczamy, że są to ogólne zasady, a każdy uraz powinien być traktowany indywidualnie, z tego powodu w pierwszej kolejności wymagana jest konsultacja z lekarzem/fizjoterapeutą.
Jeśli jest to jasne, to zaczynam odszyfrowywać po kolei, co skrywają w sobie poszczególne litery akronimu.
P – protection (ochrona) – przez pierwsze dni po urazie powinniśmy chronić uszkodzą okolicę, żeby nie podrażniać jej i nie powodować dalszych uszkodzeń. Ból w czasie pierwszych tygodni po urazie często jest sytuacją naturalną, daje nam wskazówki, które ruchy są dla nas korzystne, a których powinniśmy unikać. Jeśli jakaś czynność nasila ból w trakcie, bezpośrednio lub dzień po jej wykonaniu, jest to informacja, że jeszcze nie jest na nią czas. W niektórych przypadkach jako ochronę należy zastosować zaopatrzenie ortopedycznego w postaci np. ortez.
E – elevation (uniesienie) – wykorzystanie grawitacji poprzez uniesienie uszkodzonej części ciała powyżej poziomu serca powinno być główną czynnością, aby zmniejszyć opuchliznę, która jest objawem fizjologicznego stanu zapalnego.
A – avoid anti-innflammatory drugs (unikaj leków przeciwzapalnych) – jeśli proces gojenia nie wydłuża się w czasie (o czym świadczy stopniowe zmniejszanie się obrzęku i bólu) a lekarz nie widzi konieczności zastosowania leków, to wtedy nie zaleca się stosowania takich środków, ponieważ ingerują one w procesy gojenia, co może wydłużać ten proces.
Jeśli nie występuje też silny ból, powinno się unikać chłodzenia tej okolicy, ponieważ również może to zaburzać gojenie. Lód zaleca się stosować, jeżeli występuje silny ból, jako naturalny środek przeciwbólowy i powinno się go stosować krócej, a częściej (np. co godzinę). Ważne, aby zimny przedmiot nie był przykładany bezpośrednio do skóry.
C – compression (kompresja) – jest to kolejne świetne narzędzie, gdzie poprzez zastosowanie np. elastycznego bandaża jesteśmy w stanie zmniejszyć obrzęk.
E – education (edukacja) – zaznaczamy, że czytając ten wpis, właśnie to robisz - uczysz się. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości związane ze swoim stanem, pozwól specjaliście je rozwiać. Szukanie informacji w Internecie często skutkuje zwiększeniem poziomu strachu, co jest niekorzystne. Chcemy być wyedukowani, a nie zastraszeni. Świadomość powyższych informacji oraz tego, że ból w tym czasie pełni funkcję ochronną jest bardzo ważna, aby dolegliwości bólowe się nie utrwaliły.
L – load (obciążenie) – stopniowe i kontrolowane obciążanie uszkodzonego obszaru przyspiesza proces adaptacji i regeneracji tkanek. Ból powinien podpowiadać, na co możemy sobie pozwalać i kiedy możemy zwiększać obciążenia lub zakres ruchu. W pierwszym okresie powinniśmy również unikać ruchów, które wywołały uraz. Litera L chce nam powiedzieć, że w urazach tkanek miękkich całkowity bezruch nie jest korzystny dla samoleczenia. Fizjoterapeuta pomoże indywidualnie dobrać ćwiczenia, które będą bezpieczne w okresie pourazowym.
O – optimism (optymizm) - pozytywne podejście do procesu leczenia jest kluczowe. Optymizm może wpływać pozytywnie na reakcję organizmu i na terapię, a także przyspieszać powrót do pełnej sprawności. Pamiętaj, że tkanki potrafią się goić!
V – vascularization (waskularyzacja) – wprowadzenie ruchu w dany obszar usprawni przepływ płynów w tej okolicy, a wprowadzenie ćwiczeń ogólnousprawniających- jeżeli jest taka możliwość przyśpieszy proces zdrowienia. Jazda na rowerze stacjonarnym lub spacer nie nasila dolegliwości? Jest to sygnał, że możesz sobie na nie pozwolić.
E – exercise (ćwiczenia) – zastosowanie się do powyższych zaleceń umożliwi optymalne tempo utrudniania ćwiczeń, a to z kolei spowoduje stopniowy powrót do aktywności, które przez kontuzję stały się dużym wyzwaniem. Po urazie należy odbudować zakresy ruchu, siłę mięśniową, czucie tej okolicy, a także świadomość, że jeśli proces rehabilitacji się zakończy, to z danej okolicy naszego ciała możemy korzystać w pełni.
Ważne, aby oprócz wymienionych wskazówek zadbać o długość i jakość snu w tym okresie, a także o jakość swojej diety. Unikanie alkoholu, papierosów, cukru, przetworzonej żywności i nauka kontrolowania nieuniknionego w naszym życiu stresu wpłynie na nas bardzo korzystnie.
Pamiętajcie, że nasze ciało ma możliwość samoleczenia, a my pomagamy mu głównie poprzez nieprzeszkadzanie w tym procesie, co jest możliwe dzięki świadomości i zastosowaniu powyższych porad. Zapamiętajcie - PEACE&LOVE!
Artykuł przygotował Alan Mizielski
